Vrijstelling wegenbelasting
Als je met een motorrijtuig (gemotoriseerd voertuig) de weg op wilt, moet je wegenbelasting betalen. Officieel: motorrijtuigenbelasting, afgekort mrb. In principe geldt dit dus ook voor alle auto’s. Er zijn wel een paar uitzonderingen. Zo zijn oldtimers van 40 jaar en ouder vrijgesteld, omdat die auto’s maar weinig kilometers maken. In 2010 begon de overheid ook met vrijstellingen voor auto’s die bovengemiddeld milieuvriendelijk zijn, om zo het gebruik van auto’s met lage of zelfs geen uitstoot te stimuleren.
In 2010 kwam de overheid met een vrijstelling voor auto’s met een zeer lage CO2-uitstoot. In de praktijk waren het vooral relatief compacte auto’s met een kleine, zuinige dieselmotor die aan de eisen voldeden. Dit waren de zogenaamde spaardiesels: zuinig in gebruik en ook nog wegenbelastingvrij. Dan waren er voor zakelijk rijders ook nog voordelen op gebied van bijstelling. Het spreekt voor zich dat dit een populaire categorie auto’s werd.
Overigens kwamen ook de meeste hybrides voor deze vrijstelling in aanmerking, maar het aanbod daarvan was relatief beperkt. Natuurlijk gold de vrijstelling ook voor volledig elektrische auto’s. Die hebben immers helemaal geen (lokale) uitstoot. Destijds waren er nog maar weinig fabrikanten die een volledig elektrische auto aanboden en de actieradius liet ook nog te wensen over.
In 2014 werden de regels herzien. Om in aanmerking te komen voor motorrijtuigenbelasting moest een auto minstens deels elektrisch zijn aangedreven. De spaardiesels vielen dus buiten de boot en de eigenaren ervan moesten de volle wegenbelasting gaan betalen. Ook sommige hybrides waarvan het officiële gemiddelde verbruik ‘te hoog’ was, vielen buiten de vrijstelling. De vrijstelling voor de wegenbelasting gold dus alleen nog voor volledig elektrische auto’s en zeer zuinige hybrides. De uitstootnormen voor de vrijstelling werden daarna steeds verder aanscherpt. Volledig elektrische auto’s bleven daarmee gegarandeerd vrijgesteld, maar bij de hybrides voldeden op een gegeven moment alleen nog de meest zuinige plug-in hybrides aan de eisen voor vrijstelling.
Huidige situatie vrijstelling wegenbelasting
In 2020 ging de huidige regeling in werking. Sinds dat jaar is het zo dat volledig elektrische auto’s altijd een vrijstelling van de wegenbelasting hebben. Voor plug-in hybrides geldt sinds dat jaar een halftarief, zolang de officiële gemiddelde CO2-uitstoot onder de 50 gram per kilometer blijft. Een hybride kan dus niet meer vrijgesteld zijn, maar krijgt wel 50% korting op de wegenbelasting. Deze regels gelden tot en met 2024.
Vrijstelling wegenbelasting na 2024
Na 2024 verandert een hoop voor de vrijstelling van wegenbelasting voor (deels) elektrische auto’s. Het halftarief voor plug-in hybrides komt per 2025 geheel te vervallen. Voor alle auto’s die niet volledig elektrisch zijn, betaal je per 2025 dus de volle wegenbelasting. Hoe zuinig de hybride ook is.
Volledig elektrische auto’s zijn per 2025 ook niet meer vrijgesteld van wegenbelasting, maar daarvoor geldt wel een overgangsregeling. In 2025 krijg je voor een volledig elektrische auto namelijk nog 75% korting op de wegenbelasting. Vanaf 2026 betaal je wel het volle tarief. De enige uitzondering zijn elektrische auto’s met waterstof-brandstofcel. Vanwege de hoge aanschafprijs van die auto’s (omdat de waterstoftechniek nog zo nieuw en kostbaar is), hebben specifieke waterstof-elektrisch aangedreven auto’s voorlopig een uitzonderingspositie.
Rekenvoorbeeld wegenbelasting elektrische auto na 2025
Dat voor volledig elektrische auto’s wat betreft motorrijtuigenbelasting de volle mep betaald moet gaan worden, betekent een flinke extra kostenpost voor de eigenaren ervan. De tarieven voor de Nederlandse wegenbelasting zijn toch al hoog, maar voor elektrische auto’s speelt nog iets mee. De Nederlandse wegenbelasting gaat op basis van het gewicht van de auto en vanwege hun zware batterijpakketten vallen de meeste elektrische auto’s in een extra hoog tarief.
Laten we het concreet maken aan de hand van een rekenvoorbeeld, aangeleverd door de Nederlandse overheid zelf, op basis van de wegenbelastingtarieven van de provincie Utrecht. Voor een Hyundai Kona met benzinemotor (kentekengewicht 1.320 kg) ben je 720 euro per jaar kwijt aan wegenbelasting. Voor een identieke Hyundai Kona Electric (kentekengewicht 1.660 kg) wordt dat 1.112 euro. Ander voorbeeld: een Volkswagen Golf met benzinemotor (kentekengewicht 1.164 kg) kost 624 euro per jaar aan wegenbelasting. Een qua prestaties en uitrusting vergelijkbare Volkswagen ID.3 heeft een kentekengewicht van 1.713 kg en zou daarmee 1.112 euro per jaar aan wegenbelasting kosten. Ofwel, dat zijn verschillen van 392 tot 488 euro per jaar in het voordeel van de benzineauto. Dan zijn dit nog maar modellen uit de middenklasse. In hogere segmenten lopen de verschillen verder op.
Wegenbelasting in de toekomst
Om deze verschillen te beperken, wordt nog gekeken of er een afzonderlijk wegenbelastingtarief voor elektrische auto’s kan komen. Uiteindelijk gelden voor dieselauto’s en benzineauto’s ook andere tarieven. Het is op dit moment (2023) echter nog niet bekend of dat afzonderlijke tarief er komt.
Wel wil de overheid per 2030 overstappen op een geheel nieuw systeem voor wegenbelasting. In plaats van een vast bedrag per maand/kwartaal zoals nu, betaal je vanaf 2030 voor iedere daadwerkelijk afgelegde kilometer. Dit systeem wordt ook wel rekeningrijden genoemd, of kilometerheffing. De exacte invulling van dit plan is op het moment van schrijven (2023) echter nog niet bekend. Zo is nog onduidelijk of dat voor iedereen een vast bedrag wordt, of dat er weer gewichtscategorieën komen of dat er onderscheid wordt gemaakt op basis van aandrijfvorm of uitstoot.
