De risicoperceptietest is een bijkomende test die je moet afleggen in het traject om een rijbewijs in de wacht te slepen. Ze werd in 2018 ingevoerd om ervoor te zorgen dat leerling-chauffeurs van meet af aan risico's leren herkennen, inschatten wat de gevaren zijn en weten hoe ze moeten reageren wanneer zo'n situatie zich in het echt voordoet.
De risicoperceptietest leg je af wanneer je geslaagd bent voor je theoretische examen en je je voorlopige rijbewijs op zak hebt, maar voor je het praktische rijexamen op de openbare weg aflegt. Hoe je je rijbewijs haalt - alleen, met een begeleider of via de rijschool - maakt daarbij niet uit. Voor elk rijbewijstraject ben je verplicht om te slagen voor de risicoperceptietest. Je legt de test af in een erkend examencentrum.
De bedoeling van de risicoperceptietest is om je kennis te testen van potentieel gevaarlijke verkeerssituaties. In de praktijk betekent dit dat je video’s te zien krijgt van ritten in het verkeer, waarbij er bepaalde risicosituaties voordoen die je correct moet inschatten. Je bekijkt de video en moet daarin verschillende mogelijke gevaren aanduiden die zich voorgedaan zouden kunnen hebben in de getoonde video. Het kan gaan om grote en overduidelijke gevaren, maar soms zijn het ook details die minder in het oog springen, maar wel risico’s op ongevallen met zich mee kunnen brengen.
De risicoperceptietest is verplicht in elk gewest van ons land, maar de er zijn twee testtypes. De Nederlandstaligen krijgen over het algemeen de risicoperceptietest van Goca voorgeschoteld, terwijl voor de Franstaligen over het algemeen de risicoperceptietest van Autosécurité gebruikt wordt. Bij beide systemen krijg je vijf video’s te zien en moet je de risico’s herkennen. Niet elke video bevat evenveel potentiële risico’s, en dus kan het aantal punten die je per video kan scoren (of verliezen) variëren. Bij elk van beide testen moet je minstens 6/10 halen. Is je score niet hoog genoeg, dan mag je je praktische rijexamen niet afleggen en moet je de test opnieuw afleggen en slagen voor je wel de weg op mag. Slaag je twee keer na elkaar niet, dan ben je verplicht om een opleiding te volgen van 3 uur bij een erkende rijschool om ervoor te zorgen dat je beter voorbereid bent voor de volgende test.
De risicoperceptietest is een noodzakelijke stap in het traject om een rijbewijs te halen, en ook een waardevolle stap om op een veiligere manier deel te nemen aan het verkeer als beginnende chauffeur. Anderzijds kan meerdere keren na elkaar niet slagen voor de test ervoor zorgen dat je extra geld op tafel moet leggen om een opleiding te volgen. Je bereidt je dus met andere woorden maar beter goed voor op je test.
Wil je je rijbewijs op een prijsbewuste manier halen? Dan kan je kiezen voor zelfstudie om je de risico’s in het verkeer eigen te maken. Daar bestaan gespecialiseerde websites voor die je via video’s voorbereiden op het echte werk. Een eenvoudige zoekopdracht online wijst je in de juiste richting. Daarnaast bieden zowel Goca als Autosécurité op hun Youtube-kanaal video’s aan waarbij je de test kan oefenen zoals je hem in het examencentrum te zien zal krijgen.
Aarzel niet om via verschillende kanalen en ook veelvuldig te oefenen om de materie onder de knie te krijgen en te leren hoe je de video’s moet interpreteren. Dat zal je ook helpen om risico’s sneller te herkennen. Een andere tip is om in de aanloop naar je rijopleiding met een ervaren chauffeur mee te rijden (dat kan ook gewoon wanneer je met je ouders naar school of naar de winkel rijdt) en daarbij extra aandachtig te zijn en met de ervaren chauffeur verkeerssituaties en mogelijke gevaren te analyseren. De ervaren chauffeur zou in elk geval moeten weten waar hij of zij op moet letten.
Je kan ook meteen voor de professionele aanpak gaan en je van bij het begin laten bijstaan door een rijschool, die je niet alleen kan helpen met de leerstof van het theoretische examen onder de knie te krijgen, maar ook de kennis die noodzakelijk is voor de risicoperceptietest.
Het traject om een rijbewijs te halen, is er de afgelopen jaren niet makkelijker op geworden. Elk gewest heeft zijn eigen regels, en er lijken de afgelopen jaren alleen maar regels, tests, vereisten voor de begeleider en andere stappen bijgekomen te zijn die het proces langer laten duren, ingewikkelder maken en soms ook duurder. Dat zou je ook kunnen denken over de risicoperceptietest. Maar voor al die extra stappen zijn natuurlijk goede redenen, want ook de rijomgeving is er niet eenvoudiger op geworden. Jonge of onervaren chauffeurs lopen meer risico’s in het verkeer, en een doorgedreven rijopleiding zorgt ervoor dat je als beginnende chauffeur goed beslagen de openbare weg op kan. De risicoperceptietest is bovendien anders opgezet dan het theoretische rijexamen, waarbij het vooral om verkeersregels draait. De risicoperceptietest moet je aanzetten om de verkeerssituatie te ontleden en te bepalen hoe veilig die is, en ook proactief te denken over hoe te reageren. Het is dus meer dan een formaliteit of een ‘peststap’, het bereidt je voor om deel te nemen aan het dagdagelijkse verkeer.
Iedere chauffeur is anders, en dat geldt natuurlijk ook voor beginnende chauffeurs. Toch lopen beginnende chauffeurs over het algemeen meer gevaar in het verkeer, omdat ze weinig of geen ervaring hebben en de neiging hebben om risico’s te onderschatten. Dat is niet zomaar een gevoel: in ongevalsstatistieken zijn jongeren oververtegenwoordigd. Mogelijke oorzaken daarbij zijn naast onervarenheid ook afleiding, sociale druk en risicosituaties, zoals bij weekendongevallen ‘s nachts, waar procentueel gezien meer jongeren betrokken geraken.
De risicoperceptietest kwam er niet zomaar. Hij moet mensen die hun rijbewijs willen halen, helpen om de risico’s in het verkeer in te schatten en er rekening mee te houden tijdens het rijden. Dat inzicht kweek je normaal gezien naarmate je rijervaring opbouwt, maar studeren voor de risicoperceptietest kan je helpen om bepaalde gevaren te herkennen voor je ooit een meter op de openbare weg gereden hebt. Een goede zaak dus, al is het natuurlijk wel een extra horde wanneer je je rijbewijs moet halen, één waar je je maar beter goed op voorbereidt.